Slapen op het werk? In veel bedrijven is de powernap nog een ver-van-mijn-bedshow. Maar de interesse groeit, zegt sportarts en powernapspecialist Kasper Janssen. “Doorbreek het laatste taboe rond vitaliteit.”

Janssen richt zich nu zo’n vijf jaar op powernappen en merkt dat steeds meer bedrijven er belangstelling voor tonen. Het past volgens Janssen in de tendens om medewerkers meer autonomie te geven over de invulling van hun dag en het inlassen van rustmomenten. “De 9-tot-5-gedachte is voor veel mensen niet het meest productief. Van nature zijn sommige mensen in de ochtend productiever dan ’s middags en ’s avonds, of andersom. Hoe meer je daarop inspeelt als bedrijf, hoe meer je gebruik maakt van het potentieel van medewerkers.”

Gezondheidsheidsmanagement gaat niet alleen om het voorkomen van ziekte en verzuim, maar ook om optimaal functioneren, aldus Janssen. “Die benadering spreekt bedrijven aan. Dat je powernappen als een interventie aan de voorkant inzet, net zoals je werknemers gratis fruit aanbiedt.”

Extra herstelbehoefte

Niet iedereen heeft een powernap op het werk en bijbehorend herstel nodig, verduidelijkt Janssen. “Maar ouders met jonge kinderen, mantelzorgers of mensen die lange werkdagen maken, hebben dat over het algemeen wel. Of mensen die continu op het gaspedaal trappen, met een burn-out of stressgerelateerde problemen tot gevolg. Mensen vergeten om af en toe terug te schakelen en effectieve pauzes te nemen voor extra herstel.”

Powernap in cao

Zeker in nachtdiensten maakt een powernap een groot verschil, aldus Janssen. “Het zou in cao’s geregeld moeten worden dat het mogelijk is om voor, tijdens of na de nachtdienst een powernap te doen”, zegt hij stellig. “Het is bekend dat het risico op bijvoorbeeld diabetes en hart- en vaatziekten toeneemt door de ontregeling van de biologische klok. Met een powernap kun je de ergste schade enigszins opvangen. Als je kort voordat de nachtdienst begint even voorslaapt, voorkom je dat vermoeidheid je tijdens het werk overvalt.”

Ook voor de vele mensen die aan het begin van de middag een dip krijgen, is een powernap effectief. Deze dip heeft, meer dan de lunchmaaltijd, vooral te maken met de biologische klok. Janssen: “Je kunt koffie nemen of een lunchwandeling maken, maar het moment na de lunch is vanwege de biologische klok juist heel geschikt om aan vermoeidheid toe te geven.”

Taboe op powernap

Dat het gros van de bedrijven terughoudend is om een powernap mogelijk te maken, heeft volgens Janssen alles te maken met het taboe wat er op rust. “Slapen op het werk wordt gezien als lui. Bedrijven begrijpen dat voeding en beweging in het kader van gezondheidsmanagement om een aanpak vragen, maar een powernap is het laatste taboe binnen vitaliteit. Meer dan in andere landen, zoals in Azië of Zuid-Europa. In Nederland zien mensen slapen op het werk als zwak, of ze maken er grappen over.”

Wie is Kasper Jansen?

Kasper Janssen is sportarts, onderzoeker, spreker en powernapspecialist. Hij was als topsportarts werkzaam voor verschillende sportbonden. De afgelopen jaren specialiseerde Janssen zich in slaap en herstel voor optimale prestaties van sporters en werknemers.Daarnaast is hij eigenaar van Nap@work, dat bedrijven adviseert en workshops geeft over powernappen op het werk. In 2018 verscheen zijn boek De powernapparadox.

Dat heeft niet alleen te maken met de houding van werkgevers, maar ook met die van werknemers. Janssen: “In ons onderzoek bij een ziekenhuis zag driekwart van de medewerkers in dat een powernap positief uitwerkt op hun gezondheid en productiviteit. De helft gaf echter aan daadwerkelijk gebruik te willen maken van een powernapruimte. Alsnog een groot potentieel, maar mensen ervaren toch drempels in de praktijk. Ze willen bijvoorbeeld niet dat er een balie bij de powernapruimte staat, bang dat hun bezoekjes worden genoteerd. Je moet je wel veilig en comfortabel voelen, anders werkt het niet.”

Rol van de leidinggevende

Het faciliteren van een powernap op het werk begint met het bespreekbaar maken van het onderwerp, licht Janssen toe. “Geef als werkgever aan dat een powernap oké is als je behoefte hebt aan herstel. En draag dat uit als management. Als de manager een boterham achter de computer eet of vreemd opkijkt als iemand een lunchwandeling gaat maken, helpt dat niet.”

Je kunt koffie nemen of een lunchwandeling maken, maar het moment na de lunch is juist heel geschikt om aan vermoeidheid toe te geven

Sommige mensen zien slaap volgens hem ook nog als tijdverspilling, terwijl het steeds duidelijker is hoe belangrijk slaap is om goed te blijven presteren. Slaapbehoefte is individueel, maar helaas zijn er nog altijd leidinggevenden die blijkbaar met weinig slaap toe kunnen en die norm opleggen aan ‘normale’ mensen. Die daar vervolgens schade van ondervinden.”

Hoe richt je powernapruimte in?

Als medewerkers, met steun van hun manager, eenmaal de drempel over zijn, moet er wel een goede ruimte zijn om te powernappen. Janssen: “Een plek waar mensen zich kunnen afsluiten van de werkomgeving. Dat kan door een aparte ruimte hiervoor te creëren. Of door in een bestaande rustige ruimte een powernapstoel met afsluiting neer te zetten. Dan kun je jezelf in een beschermde omgeving en met behulp van een koptelefoon toch afsluiten van de omgeving.”

 ‘Vitaliteit kwestie van goed werkgeverschap’

Ook Jochem Uytdehaage is voorstander van een powernap. De olympisch schaatskampioen  geeft nu workshops en trainingen aan bedrijven en leert ze hoe ze medewerkers vitaal kunnen krijgen. “Iedereen heeft het over het positieve effect van een powernap, maar niemand doet het.”Lees hier het interview dat PW. met had.

Voor een optimaal effect moet de ruimte donker zijn, koel en voorzien van een deken om de gebruiker desgewenst te verwarmen. Janssen geeft de voorkeur aan het gebruik van een stoel in plaats van een bed in de powernapruimte. “In een stoel met ligstand kun je ook in slaap vallen. Een bed geeft een andere uitstraling, alsof je lange tijd gaat slapen.”

Hoe lang powernappen?

En dat is niet de bedoeling van powernappen. “Neem er maximaal twintig minuten de tijd voor”, adviseert Janssen. “Je wilt voorkomen dat je na een half uur of drie kwartier uit een diepe slaap wakker schrikt, want dan voelt het alsof je een kater hebt. Dan kun je beter de ‘full cycle nap’ van anderhalf uur doen. Maar dat is voor op het werk wel erg lang en bovendien loop je dan het risico dat je ’s nachts minder goed slaapt.”

Als je tijdens de powernap niet in slaap valt, is dat volgens de powernapspecialist niet erg. “Laatst had een workshopdeelnemer het over ‘indommelen’. Veel effecten van slapen treden daarvoor al in werking. De ademhaling en hartslag vertraagt, de bloeddruk wordt lager. Allemaal fysiologische tekenen dat het lichaam in de herstelstand gaat. Als je toch even slaapt, creëert dat extra positieve effecten: een verbeterde stemming, je maakt minder fouten, leert sneller enzovoorts. De ideale verhouding is tien minuten indommelen en tien minuten slapen.”

Artikel overgenomen uit www.pwnet.nl